Bản văn và dịch sát nghĩa
|
Hy Lạp |
Việt |
|
Καὶ συνάγονται πρὸς αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καί τινες τῶν γραμματέων ἐλθόντες ἀπὸ Ἱεροσολύμων. 2 καὶ ἰδόντες τινὰς τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ὅτι κοιναῖς χερσίν, τοῦτ᾽ ἔστιν ἀνίπτοις, ἐσθίουσιν τοὺς ἄρτους 3 -οἱ γὰρ Φαρισαῖοι καὶ πάντες οἱ Ἰουδαῖοι ἐὰν μὴ πυγμῇ νίψωνται τὰς χεῖρας οὐκ ἐσθίουσιν, κρατοῦντες τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, 4 καὶ ἀπ᾽ ἀγορᾶς ἐὰν μὴ βαπτίσωνται οὐκ ἐσθίουσιν, καὶ ἄλλα πολλά ἐστιν ἃ παρέλαβον κρατεῖν, βαπτισμοὺς ποτηρίων καὶ ξεστῶν καὶ χαλκίων [καὶ κλινῶν]- 5 καὶ ἐπερωτῶσιν αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς· διὰ τί οὐ περιπατοῦσιν οἱ μαθηταί σου κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, ἀλλὰ κοιναῖς χερσὶν ἐσθίουσιν τὸν ἄρτον; 6 Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· καλῶς ἐπροφήτευσεν Ἠσαΐας περὶ ὑμῶν τῶν ὑποκριτῶν, ὡς γέγραπται [ὅτι] οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ ἐμοῦ· 7 μάτην δὲ σέβονταί με διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων. 8 ἀφέντες τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ κρατεῖτε τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων. 9 καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· καλῶς ἀθετεῖτε τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ, ἵνα τὴν παράδοσιν ὑμῶν στήσητε. 10 Μωϋσῆς γὰρ εἶπεν· τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, καί· ὁ κακολογῶν πατέρα ἢ μητέρα θανάτῳ τελευτάτω. 11 ὑμεῖς δὲ λέγετε· ἐὰν εἴπῃ ἄνθρωπος τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί· κορβᾶν, ὅ ἐστιν δῶρον, ὃ ἐὰν ἐξ ἐμοῦ ὠφεληθῇς, 12 οὐκέτι ἀφίετε αὐτὸν οὐδὲν ποιῆσαι τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, 13 ἀκυροῦντες τὸν λόγον τοῦ θεοῦ τῇ παραδόσει ὑμῶν ᾗ παρεδώκατε· καὶ παρόμοια τοιαῦτα πολλὰ ποιεῖτε. 14 Καὶ προσκαλεσάμενος πάλιν τὸν ὄχλον ἔλεγεν αὐτοῖς· ἀκούσατέ μου πάντες καὶ σύνετε. 15 οὐδέν ἐστιν ἔξωθεν τοῦ ἀνθρώπου εἰσπορευόμενον εἰς αὐτὸν ὃ δύναται κοινῶσαι αὐτόν, ἀλλὰ τὰ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενά ἐστιν τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. 16 T 17 Καὶ ὅτε εἰσῆλθεν εἰς οἶκον ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ἐπηρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὴν παραβολήν. 18 καὶ λέγει αὐτοῖς· οὕτως καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε; οὐ νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ ἔξωθεν εἰσπορευόμενον εἰς τὸν ἄνθρωπον οὐ δύναται αὐτὸν κοινῶσαι 19 ὅτι οὐκ εἰσπορεύεται αὐτοῦ εἰς τὴν καρδίαν ἀλλ᾽ εἰς τὴν κοιλίαν, καὶ εἰς τὸν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται, καθαρίζων πάντα τὰ βρώματα; 20 ἔλεγεν δὲ ὅτι τὸ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενον, ἐκεῖνο κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. 21 ἔσωθεν γὰρ ἐκ τῆς καρδίας τῶν ἀνθρώπων οἱ διαλογισμοὶ οἱ κακοὶ ἐκπορεύονται, πορνεῖαι, κλοπαί, φόνοι, 22 μοιχεῖαι, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ἀσέλγεια, ὀφθαλμὸς πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη· 23 πάντα ταῦτα τὰ πονηρὰ ἔσωθεν ἐκπορεύεται καὶ κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. (Mk. 7:1-23 BGT) |
1 Những
người Pharisêu và một số Kinh Sư, đến từ Jêrusalem, tụ họp quanh Đức Giêsu. 2 Vì họ thấy
vài môn đệ của Người ăn bánh mà tay còn ô uế, nghĩa là chưa rửa. 3 Vì những người Pharisêu cũng như mọi người
Do-thái đều không ăn gì trừ khi đã rửa tay,
vì họ nắm giữ truyền thống của tiền nhân. 4 thức gì từ
ngoài chợ, họ không ăn trừ khi đã rửa, và có
nhiều điều khác nữa mà họ được dạy phải giữ như rửa
ly tách, bình lọ và các ấm đồng. 5 Vậy, người
Pharisêu và Kinh Sư hỏi Đức Giêsu: “Sao các môn đệ của ông không đi[1] theo truyền thống của tiền nhân, nhưng ăn
bánh với tay ô uế?” 6 Người trả
lời họ: “Ngôn sứ I-sai-a thật đã nói tiên tri rất đúng về các ông là những kẻ đạo đức giả, như đã được viết rằng: Dân này tôn
kính Ta bằng môi bằng miệng, còn lòng chúng
thì lại xa Ta. 7 Chúng có thờ phượng Ta thì cũng
vô ích, 8 Các ông khéo
chối bỏ điều răn của Thiên Chúa, mà giữ vững truyền thống của người phàm.” 9 Người còn nói: “Các ông thật khéo coi thường điều
răn của Thiên Chúa để nắm giữ truyền thống của các ông. 10 Vì ông Môsê đã dạy rằng: Ngươi hãy
tôn vinh cha và mẹ và kẻ nào sỉ nhục cha mẹ, thì phải bị xử tử! 11 Còn các ông, các ông lại bảo: “Người nào nói với cha với mẹ rằng:
“coban”, nghĩa là lễ phẩm, cái mà cha mẹ có thể hưởng từ
con.” 12 và các ông không để cho người ấy làm gì để giúp cha mẹ nữa. 13 Các ông hủy bỏ lời của
Thiên Chúa và trao ban truyền thống của các
ông. Các ông còn làm nhiều điều khác giống như vậy nữa!” 14 rồi, Đức Giêsu
lại gọi đám đông tới mà bảo: “Xin mọi người
nghe tôi nói đây, và hiểu cho rõ: 15 Không có
cái gì từ bên ngoài đi vào trong con người lại có thể làm cho con người ra ô uế được; nhưng chính cái đi ra từ con người,
mới là cái làm cho con người ra ô uế. [16 Ai
có tai nghe thì nghe!”] 17 Khi Đức Giêsu đã đi vào nhà khỏi đám đông,
các môn đệ hỏi Người về dụ ngôn ấy. 18 Người nói với các ông: “Cả anh em nữa, cũng
ngu tối như thế sao? Anh em không hiểu sao? Bất cứ cái gì từ bên ngoài vào
trong con người, thì không thể làm cho con
người ra ô uế, 19 bởi vì nó không đi vào lòng, nhưng vào bao
tử người ta, rồi rồi đi ra ngoài vào toilet?” Như vậy là Người tuyên bố mọi
thức ăn đều thanh sạch. 20 Người nói: “Cái gì từ
trong con người đi ra, cái đó mới làm cho con người
ra ô uế. 21 Vì từ bên trong, từ lòng người, phát xuất những ý định xấu: tà dâm, trộm
cắp, giết người, 22 ngoại tình, tham lam, độc ác, xảo trá,
trác táng, con mắt xấu xa, phỉ báng, kiêu ngạo, ngu muội. 23 Tất cả những điều xấu xa đó, đều từ bên trong
đi ra, và làm cho con người ra ô uế.”
|
Bối Cảnh bản
văn
Đoạn Tin Mừng Mc 7,1-23 là đoạn đầu của chương 7.
Nó tiếp nối ngay sau đoạn kết của chương 6, một đoạn tóm tắt về khả năng chữa bệnh
của Đức Giêsu và sự kỳ vọng của dân chúng trong các làng mạc Galilê dành cho
Người: “Người đi đến đâu, vào làng mạc, thành thị hay thôn xóm nào người ta
cũng đặt những kẻ đau ốm ở ngoài đường, ngoài chợ, và xin Người ít là được chạm
đến tua áo choàng của Người; và bất cứ ai chạm vào thì đều được khỏi” (6,56).
Tuy nhiên, giữa sự hâm mộ kỳ vọng ấy, sứ vụ của Đức Giêsu luôn gặp phải những
sự chối từ, chống đối từ nhiều hạng người: Những Kinh Sư cho rằng
Người bị “quỷ ô uế” (3,22); Dân cùng làng Nadarét (6,1-5); Hêrôđê và tình nhân,
qua hình ảnh giết Gioan Tẩy Giả, là vị ngôn sứ cũng là người Tiền Hô của Đức Giêsu
(6,17-32); Hình ảnh các môn đệ được căn dặn “giũ bụi chân lại” để làm bằng chứng
phản đối, đối với những nơi không tiếp đón (6,11). Đoạn Tin Mừng này sẽ cho thấy
một thành phần chống đối mới. Đó là các lãnh đạo Do Thái: Những Kinh Sư
và những người Pharisêu. Đây có thể nói là bằng chứng rõ nét sự nâng cao mức độ
chống đối, chối từ vị ngôn sứ, vì sự chống đối này đến từ những đấng bản quyền
của Do Thái giáo (hai nhóm cùng đến từ Jêrusalem), những người tinh thông luật
lệ và truyền thống.[2] Cuộc tranh luận về luật ô uế và
thanh sạch trong đoan Tin Mừng này sẽ tiếp nối bằng sứ vụ đến với dân
ngoại của Đức Giêsu, ngoài vùng Galilê. Điều đó cho thấy rằng Đức Giêsu vượt
qua truyền thống xem người ngoại là dân tộc ô uế của dân Do Thái, để đến và chữa
lành cách bệnh nhân ngoài Do Thái. Chủ đề “thanh sạch” nối kết chặt chẽ
với các luật lệ về thanh sạch trong sách Lêvi. “Các ngươi phải là thánh
vì ta là Đấng Thánh” là mệnh lệnh được lặp đi lặp lại trong sách Lêvi (Lv 11,44.45;19,2;
20,26; Cf. 1 Pr 1,16). Chủ đề này lại nối kết cách chặt chẽ với chủ đề về một trái
tim yêu mến và sùng kính Chúa đích thực được nói đến trong sách Isaia: “Dân
này chỉ đến gần Ta bằng miệng, tôn vinh Ta bằng môi, còn lòng chúng thì xa Ta lắm;
chúng chỉ kính sợ Ta theo lệnh của người phàm, nhưng đó chỉ là sáo ngữ” (Is
29,13). Sách Đệ Nhị Luật cũng đã nêu lên chuẩn mực của tình yêu dành cho Chúa
là phải “hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, và hết sức lực” (Đnl 6,5;
Cf. Đnl 10,12; 11,13; 13,3; Gs 22,5; 1 Sm 12,24). Đoạn Tin Mừng này cũng nhắc lại
một trong Mười Điều Răn quan trọng: “Hãy tôn vinh cha ngươi và mẹ ngươi” (Mc
7,10; Xh 20,12; Đnl 5,16) và án tử dành cho kẻ nguyền rủa cha mẹ được công bố
trong sách Lêvi: “Bất cứ người nào nguyền rủa cha mẹ thì phải bị xử tử. Nó đã
nguyền rủa cha mẹ thì máu nó đổ xuống đầu nó” (Lv 20,9; Cf. Xh 21,17). Những đặc
tính xấu xa xuất phát từ lòng người (7,21-22) cũng được nhắc đến trong thư gửi
tín hữu Rôma (Rm 1,29-31) và những bản văn Tân Ước khác.
Cấu trúc bản
văn
Bản văn Mc 1,1-23 có thể được chia thành 3 phần dựa
theo đối tượng đối thoại với Đức Giêsu. Phần thứ I: là phần đối thoại giữa Đức Giêsu
và nhóm các Kinh Sư và những người Pharisêu, gồm 3 cặp tiểu phần song song với
nhau (A//A’; B//B’; C//C’). Phần thứ II: là câu chuyện giữa Đức Giêsu và đám
đông, gồm có một cặp tiểu phần song song với nhau (A//A’). Phần thứ III: là
giáo huấn Đức Giêsu dành riêng cho các môn đệ, gồm hai cặp tiểu phần song song
với nhau (A//A’; B//B’).
|
Cấu trúc 3 đoạn văn: 7,1-13;
7,14-15; 7,16-23 |
|
I.
Với những Người
Pharisêu và các Kinh Sư (7,1-13) Bối cảnh: Nhân vật những
người Pharisêu và các Kinh Sư từ Jêrusalem (7,1) (A)
Ăn bánh chưa rửa tay (7,2) (A’)
Không ăn gì khi chưa rửa: truyền thống tiền nhân (7,3-4) (B)
Tại sao ăn bánh với tay ô uế? (7,5). (B’)
Lòng là quan trọng nhất: Dân này tôn kính Ta bằng môi bằng miệng (7,6-7) (C) Bỏ điều răn Chúa giữ truyền thống người phàm
(7,8 -12) (C’) Bỏ lời Chúa mà lưu truyền truyền thống
(7,13) II.Với đám đông bên ngoài (7,14-15) Bối cảnh: Đức Giêsu và
đám đông (7,14) (A)
Cái đi vào từ bên ngoài không thể ô uế hóa con
người (7,15a) (A’) Cái đi ra từ con người có thể ô uế hóa con người (7,15b) III. Với các môn đệ trong nhà (7,17-23) Bối
cảnh: Đức Giêsu và các môn đệ, trong nhà (7,17-18) (A)
Cái từ bên ngoài đi vào không thể ô uế hóa con
người (7,18b) (B) Không đi
vào lòng nhưng đi vào trái tim nhưng đi vào
bao tử và đi ra toilet (7,19) (A’)
Cái từ trong con người ra mới ô uế hóa con người (7,20) (B’)
Từ lòng người, phát xuất những ý định xấu
(7,21-23) |
Một số điểm chú giải
1. Các Kinh Sư và những Pharisêu
(a) Pharisêu: Là một nhóm tôn giáo sùng đạo
Do Thái. Từ Pharisaios trong tiếng Hy Lạp có nguồn gốc từ động từ “paras”
trong tiếng Do Thái có nghĩa là “tách ra”, “phân chia ra”. Đây là
một nhóm những người đạo đức giữ luật một cách chặt chẽ tách ra khỏi những người
vô luật lệ và vô thần. Luật lệ là trung tâm của suy nghĩ của họ và đời sống thực
hành của họ. Sử gia Josephus tường thuật rằng “những người Pharisêu đã đưa ra
cho người dân một loạt những luật lệ mà họ tiếp nối truyền thống cha ông của họ,
những điều không được chép trong Luật Môsê”. Chính vì thế mà người Sađốc phản đối
những người Pharisêu vì họ chỉ giữ những gì được viết ra trong Luật Môsê.[3] Thời
Đức Giêsu, ước tính có khoảng 6000 người thuộc phái Pharisêu. Phái này gồm
có các Kinh Sư (Mc 2,16), các tiến sỹ luật và cả một số tư tế nữa. Những ưu điểm
của những người Pharisêu: Nhiệt tâm truyền giáo (Mt 23,15); niềm ưu tư về đời sống
trọn lành, công chính (Mt 5,20)[4];
chay tịnh (Mc 2,18; Mt 12,14; Lc 5,33). Họ ngồi trên tòa Môsê mà giảng dạy dân
chúng những lời đúng đắn (Mt 23,2). Họ quan tâm đến ngày giờ mà Triều Đại Thiên
Chúa đến (Lc 17,20). Đức Giêsu cũng từng dùng bữa tại nhà một người Pharisêu (Lc
7,37; 11,37; 14,1). Ông Phaolô cũng là một người Pharisêu thứ thiệt (23,36);
Ông Nicôđêmô cũng là một người Pharisêu. Ông đã đến gặp Đức Giêsu ban đêm (Ga
3,1); Đứng ra bảo vệ Đức Giêsu trước các lãnh đạo Do Thái (7,50) và cuối cùng
táng xác Đức Giêsu (Ga 19,39). Công vụ Tông Đồ nhắc đến một người Pharisêu nổi
tiếng có uy tín đã đứng ra bảo vệ cho các Phêrô và các tông Đồ trước Thượng Hội
Đồng Do Thái. Đó là ông GamaliEL (Cv 5,34-39) (GamaliEL: Chúa là phần thưởng của
tôi). Nói như thế để độc giả có một cái nhìn quân bình hơn về những người Pharisêu
trong bối cảnh Tân Ước. Các tác giả Tin Mừng rất nhiều lần mô tả Pharisêu như
là đối thủ tranh luận với Đức Giêsu nhiều vấn đề (thanh sạch, Sabát, ăn chay,
li dị…), có những âm mưu gài bẫy Đức Giêsu (Lc 11,54; Mt 22,15; Mc 12,13). Họ
được mô tả như những người giả hình, sống đạo hình thức (Mc 7,6; Mt 23; Lc 12,1);
tham lam tiền bạc (Lc 16,14). Gay gắt nhất, là họ có ý định giết Đức Giêsu (Mc
3,6). Trong bối cảnh này, họ tranh luận với Đức Giêsu về nghi thức rửa tay trước
khi ăn và bị Đức Giêsu gọi là giả hình.
(b) Các Kinh Sư: Danh xưng “gramateus”
trong Tiếng Hy Lạp có rất nhiều nghĩa là: Kinh Sư, ký lục, thư ký, chuyên gia
Thánh Kinh, thầy dạy Luật Môsê, người chép, nghiên cứu, giải nghĩa Sách Thánh.
Họ là những thầy dạy (Mt 7,29; Mc 1,22) và còn được gọi là các luật gia, các tiến
sỹ luật. Một vài người trong số họ là thành viên của Thượng Hội Đồng (Mt 16,21;
Cf. 26,3). Một vài Kinh Sư được cho là chấp nhận giáo huấn của Đức Giêsu (Mt
8,19: Thưa Thầy, Thầy đi đâu tôi cũng xin đi theo), nhưng hầu hết họ đều chống
đối Đức Giêsu.[5]
Họ cũng được Đức Giêsu xem là công chính theo chừng mực (Mt 5,20). Họ nghiên cứu
về nơi Đấng Kitô sinh ra (Mt 2,4); nghiên cứu về Nước Trời (Mt 13,52); nghiên cứu
về ngày trở lại của ngôn sứ Ê-li-a (Mt 17,10; Mc 9,11). Thời Cựu Ước nhắc nhớ đến
một vị Kinh Sư chứng nhân tử đạo và là gương mẫu cho muôn người qua muôn ngàn
thế hệ. Đó là Kinh Sư Elada. Thời vua Antiôkhô (Antiochus IV, 215-164) bắt đạo
Do Thái, Ông đã bí ép buộc ăn thịt heo là thịt bị cấm theo luật Do Thái. Những
người chủ tọa bữa tiệc cúng các thần trái với Lề Luật đã khuyên ông chuẩn bị một
loại thịt mà ông được phép ăn và giả vờ ăn cúng như vua đã truyền. Nhưng ông đã
trả lời dứt khoát: “Ở tuổi chúng tôi giả vờ là điều bất xứng, e rằng có nhiều
thanh niên sẽ nghĩ là ông già Elada đã chín mươi tuổi đầu, mà còn theo những lề
thói của dân ngoại. Rồi bởi tôi giả vờ và ham sống thêm một ít lâu nữa, nên họ
bi lầm lạc vì tôi, còn tôi thì chuốc lấy vết nhơ và ô nhục cho tuổi già” (2 Mcb
6,24-25). Và cuối cùng ông đã hiên ngang tiến ra nơi hành hình để chịu tử đạo một
cách anh dũng. Tuy nhiên, cùng với nhóm những người Pharisêu, họ thường xuyên
tranh luận với Đức Giêsu (Mc 2,16; Mt 15,1; Mc 7,1.5; Mc 11,27; Lc 5,30); họ
cũng bị xem là giả hình (Mt 23). Họ vu cáo rằng Đức Giêsu bị quỷ vương Beldêbul
ám và dựa thế quỷ vương mà trừ quỷ (Mc 3,22). Cùng với các kỳ mục, các thượng tế,
họ gây đau khổ cho Đức Giêsu (Mt 16,21; Mt 26,57; Mc 8,31), kết án xử tử Người
(Mt 20,18; Mc 10,33); tìm cách giết Người (Mc 11,8; Mc 14,1).
2. Truyền
thống của tiền nhân: Luật lệ của người Do Thái thuở sơ khai chỉ có Luật của
ông Môsê. Luật của Môsê theo nghĩa hẹp là Mười Điều Răn và Bộ Luật Giao Ước.
Theo nghĩa rộng thì nó bao gồm tất cả các điều khoản được ghi trong Ngũ Thư
(Năm cuốn sách đầu tiên của bộ Thánh Kinh Do Thái). Tân Ước thường đề cập đến
“Sách Luật và các ngôn sứ” (Lc 16,16; Rm 3,21) chính là đề cập đến Ngũ Thư và
các sách ngôn sứ, nghĩa là hai trong 3 phần quan trọng của Thánh Kinh Do Thái
(Torah, Neviim, Ketuvim). Cách nói đó cũng tượng trưng cho toàn bộ Sách Thánh
Do Thái. Theo thời gian, có thêm một bộ Luật khác nữa gọi là Luật truyền khẩu.
Bộ luật này chủ yếu là diễn giải, áp dụng của Luật Môsê vào thực tế đời sống. Có
rất nhiều quy tắc luật lệ chi li được đưa ra cho muôn vàn khả năng và tình huống
trong cuộc sống. Bộ Luật này có thể là truyền thống tiền nhân mà những người Pharisêu
và Kinh Sư đề cập trong đoạn Tin Mừng này. Tiền nhân ở đây có thể hiểu như là
những chuyên gia về luật lệ thời xưa như là Hillel và Shammai. Hai chuyên gia
này là đại diện cho hai trường phái Luật Truyền Khẩu trong truyền thống Do Thái
cổ xưa. Những nguyên tắc luật lệ truyền khẩu này sau đó cũng được viết xuống vào
khoảng thế kỷ thứ 3 CE và được biết đến như là Mishnah.[6]
3. Rửa
tay: Rửa tay có thể đơn giản là khử khuẩn hay làm sạch bụi bẩn trước khi ăn
cơm. Tuy nhiên, trong bối cảnh này, rửa tay hẳn là một nghi thức trong truyền
thống của người Do Thái, chứ không riêng gì nhóm người Kinh Sư – Pharisêu.
Không những rửa tay trước khi ăn bánh mì, nhưng còn rửa tất cả thức gì mua ngoài
chợ về trước khi ăn. Những thói quen này được gọi là truyền thống của tiền
nhân, chứ không phải là vấn đề y tế. Theo Mishnah (Luật truyền khẩu) của Người
Do Thái. Đôi bàn tay phải được rửa nhẹ trước khi ăn những thức ăn không thánh
hiến (Mishnah Hagiga 2,5). Tuy nhiên, đôi bàn tay phải được dìm trước khi ăn những
đồ ăn thánh, nghĩa là những thứ cần phải được dâng cho đền thờ, hay là phần nào
hay hoàn toàn tận hiến cho bàn thờ và phải được ăn trong sân đền thờ. Vì
Mishnah nói rằng nếu đôi bàn tay của một người không sạch, thì toàn thân sẽ
không sạch (ibid.). Đòi hỏi phải rửa tay trước khi ăn thức ăn hằng ngày, thường
được được hiểu là một sự cải cách của nhóm Pharisêu hay Kinh Sư. Đó là một phần
của khuynh hướng mở rộng những luật lệ Thánh Kinh liên quan đến sự thánh thiện
của các tư tế đối với những người Do Thái.[7] Thánh
Kinh Cựu Ước chỉ nói đến việc các tư tế phải thanh tẩy các bàn tay theo nghi thức
trước khi dâng hiến lễ (Xh 30,18-21; 40,30-32). Bằng chứng khảo cổ học cho thấy
nhiều người Do Thái thế kỷ thứ nhất CE cố gắng sống trong tình trạng thanh tẩy
theo nghi thức. Lá thư của Aristeas, có lẽ được viết bởi một người Do Thái ở
Alexandria, cho thấy rằng 72 dịch giả bản Bảy Mươi (LXX) rửa đôi tay của họ trong
biển cùng với những lời cầu nguyện hằng ngày.[8] Có
một từ khá khó hiểu liên quan đến việc rửa tay trong đoạn này. Đó là danh từ
“fuygme”, lối tặng cách (πυγμῇ) được đặt ngay trước động từ rửa. Danh từ
“fuygme” có nghĩa là cái “nắm tay” (nắm đấm). Có 3 cách giải thích:[9]
(1) “Cho đến cổ tay, hay là nắm tay” (nghĩa là đôi bàn tay được rửa bằng cách đổ
nước trên chúng cho đến cổ tay) (mishnah Yadayim 2,3); (2) “Với một nắm tay đầy
nước” (Đôi bàn tay được rửa với ¼ loga = kích cỡ một quả trứng rưỡi, đổ trên đôi
bàn tay); (3) “Với bàn tay hình chén” (vị trí trong đó những người Do thái hiện
đại giữ đôi bàn tay trong khi họ rửa chúng).
4. Giả
hình (ὑποκριτής)[10]:
“huypokrites” trong tiếng Hy Lạp có nghĩa gốc là một diễn viên trên sân khấu đời
xưa. Diễn viên thường đeo mặt nạ che dấu mặt thật của mình hoặc là hóa trang
thành một nhân vật trong tuồng. Chính vì thế mà nó cũng có nghĩa là “giả hình”,
“đạo đức giả” để diễn tả một người sống không thật, giả bộ trước mặt người
khác. Đó là những người tâm hành bất nhất. “Muốn đánh lừa người khác, kẻ giả
hình tự lừa chính mình và trở nên mù quáng về tình trạng riêng của mình, không
thể nhìn thấy ánh sáng.” Trong bối cảnh đoạn Tin Mừng này “những kẻ giả hình”
được áp dụng cho những Kinh Sư và những người Pharisêu. Nhiều chỗ khác trong
Tin Mừng, Đức Giêsu cũng than trách nhóm Kinh Sư và Pharisêu là những kẻ giả
hình, đặc biệt trong chương 23 của Tin Mừng Mátthêu. Đám đông cũng có khi bị
cho là “những kẻ giả hình”, vì họ biết cách giải thích các hiện tượng đất trời
mà không biết giải thích thời gian hiện tại (thời của Đấng Mêsia) (Lc 12,56). Phêrô
cũng bị Phaolô có lần chỉ trích là hành động giả hình khi ông đến Antiôkia (Gl
2,9-13).
5.
Lòng (καρδία,
tâm, trái tim)[11]:
Sự giả hình của những Kinh Sư và Pharisêu trong đoạn Tin Mừng này được Đức Giêsu
lý giải bằng lời của ngôn sứ Isaia: “Thờ kính Chúa bằng môi miệng, còn lòng thì
xa Chúa”. “Kardia” trong tiếng Hy Lạp là trung tâm của toàn bộ đời sống thể lý,
tinh thần, trí năng. Nó là trung tâm và là nguồn của toàn bộ đời sống nội tại,
với suy nghĩ, cảm xúc, và ý muốn. Con tim là trung tâm của những quyết định về
đạo đức, đời sống luân lý, những nhân đức (một con tim thuần khiết, một con tim
tinh tuyền, thánh thiện). Đặc biệt trái tim là nơi phát xuất tình yêu và lòng
trắc ẩn, tình Chúa và tình người. Trong phần lõi của sách Đệ Nhị Luật, bài giảng
thứ hai của ông Môsê (ch.5 – 26), ông kêu mời IsraEL là “Hãy Nghe!”. Động từ
“nghe” trong thần học Cựu Ước có bao hàm cả “lắng nghe” và “vâng lời”. Điều mà
vị ngôn sứ muốn họ phải nghe là: “Đức Chúa, Thiên Chúa chúng ta là Đức Chúa duy
nhất. Hãy yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của anh chị em hết lòng [לֵבָב], hết linh hồn [נֶפֶשׁ], hết sức lực [מְאֹד] anh chị em. Những lời này tôi truyền cho anh chị em hôm nay,
phải ghi tạc vào lòng của anh chị em” [לֵבָב]
(Đnl 6,5-6; Cf. Mc 12,30.33; Mt 22,37). Trái tim là nơi để yêu mến Chúa, là để
cất giữ lời Chúa truyền. Đức Maria đã gìn giữ hoài trong tim mình kho tàng “lời”
mà những người mục đồng đã kể lại cho Mẹ (Lc 2,19.51). Trái tim cũng là nơi hướng
về kho tàng: “Kho tàng ngươi ở đâu thì lòng người cũng ở đó” (Mt 6,21; Lc 12,34).
Cả điều thiện và điều ác đều phát xuất từ “lòng” người: “Người tốt lấy ra từ
kho tàng tốt của của trái tim để làm điều tốt; còn người xấu lấy ra từ kho tàng
xấu mà làm điều xấu, vì từ sự đầy dư của trái tim mà miệng nói ra” (Lc 65,45). Trong
đoạn văn này từ “lòng” (trái tim) xuất hiện 3 lần. Lần thứ nhất nó diễn
tả tình yêu và tâm ý dành cho Chúa, ngược lại với việc thờ phượng bằng “môi miệng”
(7,6). Đó cũng là sự đối lập giữa thực tâm và giả dối, giả hình. Lần thứ hai,
“trái tim” được dùng đối lại với “bao tử” là nơi chứa thức ăn từ ngoài đi vào
(7,19). Lần cuối cùng, “lòng” là nơi xuất phát đủ thứ khuynh hướng xấu (7,21).
Không nghiêng về điều thiện là chính Chúa thì “lòng” sản sinh ra những ý định xấu.
6. “Côban”:
Động từ dùng diễn tả lòng “thờ kính” Chúa, và động từ “tôn kính” cha mẹ là một.
Dẫn chứng tiêu biểu mà Đức Giêsu đưa ra để dẫn chứng cho việc những người Pharisêu
và Kinh Sư chối bỏ điều răn của Chúa, mà lại thiết lập truyền thống của họ”
(7,9) là “tôn kính cha mẹ” (7,11). “Kính trọng” cha mẹ bao hàm cả việc phụng dưỡng
về vật chất như cung cấp đồ ăn thức uống, quần áo, cùng với việc đi lại.[12]
Cách hiểu này phù hợp với dẫn chứng cụ thể mà Đức Giêsu đưa ra. Đó là: thay vì
để người ta phụng dưỡng cha mẹ, truyền thống của tiền nhân lại chỉ dẫn cho người
ta lảng tránh bổn phận bằng câu nói: “Bất cứ thứ gì mà cha mẹ có thể hưởng từ
con là Korban”. “Korban” là chuyển tự của một từ Hípri và Aram, có nghĩa là một
lễ phẩm, hoặc của lễ hy sinh.[13] Đó
là một cách thức thoái thác trách nhiệm phụng dưỡng cha mẹ mà Đức Giêsu xem đó
như là chối từ điều răn của Chúa.
7. Cái
bên ngoài con người đi vào … Cái bên trong con người đi ra: Đức Giêsu dùng
cặp ý tưởng này hai lần: Một lần khi Người nói với đám đông và một lần Người giải
thích cho các môn đệ. “Cái từ bên ngoài đi vào” trong bối cảnh này là đồ
ăn thức uống, vì trong đoạn trước Đức Giêsu đáp trả lại cho thắc mắc của những
người Kinh Sư và Pharisêu rằng tại sao các môn đệ của Người lại không thanh tẩy
tay trước khi ăn bánh mì. Có thể họ ngụ ý rằng, nếu các môn đệ ăn uống với đôi
tay không thanh sạch như thế thì sẽ bị ô uế. Thông tin của người thuật chuyện
cũng cho biết là những người Pharisêu và mọi người Do Thái không ăn thứ gì mua
ngoài chợ về, trừ khi chúng được dìm trong nước (7,4). Những thức ăn ấy, và đôi
tay chưa thanh tẩy ấy không thể làm cho người ta ô uế được. Người thuật chuyện
cũng thêm vào ghi chú rằng: “Như thế, Người tuyên bố mọi thức ăn đều thanh sạch”
(7,19). Đây là lời tuyên bố hết sức gây tranh cãi bởi vì Sách Thánh Cựu Ước (Lv
11) đã ghi rất rõ ràng những con vật không thanh sạch, và chỉ định cho những
người trong dân thánh không được ăn (ví dụ như: Lạc đà, ngân thử, thỏ rừng,
heo, đại bàng, diều hâu, ó biển…). Sách Công Vụ Tông Đồ cũng ghi lại thị kiến rất
nổi tiếng của Phêrô tại Joppa (Cv 10,9-16). Trong thị kiến, Phêrô thấy ba lần một
tấm vải buộc bốn góc được thả từ trời xuống đất, trong đó là mọi giống vật bốn
chân và rắn rết sống trên đất, cùng mọi thứ chim trời. Rồi, có tiếng từ trời
phán rằng: “Đứng dậy! làm thịt mà ăn”. Phêrô đã trả lời rằng: “Lạy Chúa không
thể được, vì không bao giờ con ăn những gì ô uế và không thanh sạch. Tiếng từ
trời lại phán bảo lần thứ hai: “Những gì Thiên Chúa đã công bố là thanh sạch
thì ngươi chớ gọi là ô uế”. Việc ấy xảy ra đến ba lần. Thị kiến này ngụ ý muốn
ông Phêrô đến với gia đình ngoại giáo của ông Cornêliô, viên đại đội trưởng người
Rôma. Sau đó, Phêrô đã đến và rao giảng và làm phép rửa cho cả nhà ông Cornêliô
(Cv 10,34-48). Thánh Phaolô, trong bài giảng về lợi ích của việc ăn hay kiêng
những thức ăn được cho là ô uế, cũng đã nói rằng: “Tôi biết và được thuyết phục
trong Chúa Giêsu Kitô rằng không có gì tự nó là không thanh sạch; nhưng nó
không thanh sạch cho bất cứ ai nghĩ nó là không thanh sạch” (Rm 14,14). Ngài
cũng khuyên rằng: “Đừng vì thức ăn mà phá hủy công việc của Thiên Chúa. Đã hẳn
mọi thức ăn đều thanh sạch, nhưng sẽ là sai lầm, nếu vì ăn thứ gì đó mà làm cho
người khác vấp ngã” (Rm 14,20). Dường như đã có một sự tranh luận không nhỏ
trong cộng đoàn các Kitô hữu sơ khai, giữa những người Kitô hữu gốc Do Thái và
những người Kitô hữu gốc dân ngoại liên quan đến truyền thống thanh sạch – ô uế.
Cộng đoàn Máccô cũng đang gặp phải vấn đề này. Công bố của Đức Giêsu chắc hẳn
làm vui lòng những tín hữu dân ngoại, nhưng lại gây không ít khó khăn cho tín hữu
gốc Do Thái. “Điều từ bên trong con người đi ra” là những ý định xấu xa
mà Đức Giêsu đã liệt kê. Đây là những điều về luân lý đạo đức[14], không
liên quan gì đến đồ ăn thức uống cả.
8. Làm
ô uế: Trong đoạn văn Mc 7,1-23 khái niệm “ô uế” xuất hiện đến 7 lần.
Có hai lần tính từ “không sạch” (κοινός, koinos) được dùng đi kèm với danh từ
“đôi bàn tay” (χερσίν, kherxin) (7,2. 5). Ăn uống với đôi bàn tay không thanh sạch sẽ dẫn
đến toàn bộ cơ thể không thanh sạch. Thanh sạch ở đây mang tính luân lý, tinh
thần, tôn giáo hơn là vấn đề vệ sinh, y tế, để khỏi nhiễm khuẩn. Động từ “làm
cho ô uế” (κοινόω, koinóồ)
được sử dụng 5 lần (7,152.18.20.23). Có thể thấy rằng đoạn văn này
được khởi đầu bằng việc đề cập đến đôi tay “không thanh sạch” của các môn đệ
(7,2) và được kết thúc bằng việc Đức Giêsu công bố những cái gì làm cho người
ta ô uế (7,23). Khái niệm “ô uế” đóng khung đoạn văn (mở đầu và kết thúc). Cấu
trúc này được gọi là cấu trúc inclusio trong văn chương Hy Lạp (mở đầu và kết
thúc cùng một ý tưởng, hay từ ngữ). Tại sao “sự ô uế” lại đáng quan tâm như thế
trong văn hóa Do Thái? Trong Tin Mừng chúng ta cũng đã từng gặp thấy một loại
quỷ được gọi là “tinh thần ô uế” (unclean spirit) (Mt 10,1; 12,43; Mc
1,23.26.27; 3,11.30; 5,2.8.12). Đức Giêsu phải trục xuất những con quỷ này ra
khỏi con người, vì chúng làm băng hoại và hủy diệt con người cả hồn lẫn xác. “Sự
ô uế” đáng sợ bởi vì nó có thể làm cho người ta bị tách ra khỏi Thiên Chúa và cả
cộng đồng, không được tham dự vào các nghi lễ tôn giáo. Trong Cựu Ước, Thiên
Chúa luôn mời gọi rằng: “Anh chị em hãy thánh hiến chính mình và phải thánh vì
chính Ta, Đức Chúa, Thiên Chúa của anh chị em, là Đấng Thánh; Anh chị em đừng
làm cho linh hồn mình (ψυχὰς) ra ô uế vì mọi vật nhỏ bò trên đất” (Lv
11,44.45). Như thế, sự “ô uế” là ngược lại với sự thánh thiện, là căn tính của
Thiên Chúa. Sách Lêvi ghi lại rất chi tiết những chỉ dẫn liên quan đến “thanh sạch”
và “ô uế”. Có đến 3 chương trong sách Lêvi (Ch.11,12,13,14) dành để nói về những
điều hay những vật làm cho người ta ra “ô uế” và phải làm thế nào để thanh tẩy.
Vì thế, việc xác định “thanh sạch” và “ô uế” đóng vai trò rất quan trọng trong
Do Thái giáo, vì nền tảng Cựu Ước.[15] Cộng
đoàn Qumran (là nơi được cho rằng các bản văn Biển Chết được sao chép) thực
hành việc thanh tẩy rất chặt chẽ. Thanh sạch là những người đàn ông của cộng
đoàn, ô uế là những người xúc phạm đến Chúa (1QS 5,13f). Đức Giêsu không xem trọng
những luật liên quan đến thức ăn sạch hay ô uế trong cách đối xử với con người.
Người thường ngồi ăn với những người thu thuế và những người tội lỗi (Mc
2,15-17; Lc 15,1-2). Người thẳng thừng chối từ ranh giới giữa thanh sạch và ô uế
theo như cách nghĩ của những người Pharisêu và Kinh Sư. Vì thế, có lúc, đối thủ
của Người đã xem Người như là bị “quỷ thần ô uế” ám (Mc 3,30). Trong Bát Phúc,
Đức Giêsu dạy rằng: “Phúc cho ai có con tim trong sạch, vì họ sẽ thấy Thiên
Chúa” (Mt 5,8). Một con tim tinh khiết sẽ định hướng toàn bộ sự hiện hữu của một
con người về sự thánh thiện, là món quà của Chúa.[16]
Con tim không thanh sạch sẽ làm cho con người toàn thể ra ô uế, với những
khuynh hướng xấu xa, đê tiện.
9. Những
tính hư nết xấu: Tà dâm, trộm cắp, giết người, ngoại tình, tham lam, độc
ác, xảo trá, trác táng, con mắt xấu xa (ghen tỵ), phỉ báng, kiêu ngạo, ngu muội.
Một số tác giả cho rằng những thói xấu này vi phạm nghiêm trọng Mười Điều Răn.[17] Cách
hiểu này xem ra hợp lý, vì trước đó, Đức Giêsu cũng đề cập đến việc các Kinh Sư
và Pharisêu chối bỏ các điều răn của Chúa, mà nắm giữ truyền thống của tiền
nhân (7,9). Danh sách này hơi khác với danh sách trong Mátthêu: Giết người,
ngoại tình, tà dâm, trộm cắp, làm chứng gian và vu khống (Mt 15,19). Thánh Phaolô, trong thư gửi tín hữu Rôma còn liệt
kê một danh sách dài hơn về tính hư nết xấu của những người không thèm nhận biết
Thiên Chúa (không xem xét việc có Chúa trong nhận thức của mình): “Lòng
họ đầy bất chính, xấu xa, tham lam, độc ác đủ thứ; nào là ganh tị, giết người,
cãi cọ, mưu mô, thâm hiểm; nào là nói hành nói xấu, vu oan giá họa. Họ thù ghét
Thiên Chúa, ngạo ngược, kiêu căng, khoác lác, giỏi làm điều ác, không vâng lời
cha mẹ, không có lương tri, không giữ lời hứa, không chút tình cảm, không chút
xót thương” (Rm 1,29-31). Ngoài ra, còn nhiều danh sách tương tự được ghi lại
trong các sách Tân Ước.[18]
Đây có thể là những danh sách thói xấu được vay mượn từ các nguồn văn chương
trong vùng. Những danh sách kiểu như thế rất thông thường trong các tác phẩm
Stoic (trường phái triết học Hy Lạp, tk.III CE). Triết gia người Do Thái Philô
có một danh sách những tính xấu lên đến 150 đơn vị (trích trong Sacrifice of Abel
and Cain, 32).[19]
Bình luận tổng quát
Những khó khăn,
ngăn trở đến từ những người đồng hương là một phần xảy ra thường xuyên trong sứ
vụ rao giảng Tin Mừng của những vị ngôn sứ xưa nay. Đức Giêsu, Thiên Chúa Nhập
Thể, vị ngôn sứ của Tin Mừng Nước Thiên Chúa, cũng không ngoại lệ. Ngài đã nếm
trải bao sự chống đối từ những người cùng làng đến những người xa lạ. Tuy
nhiên, cuộc tranh luận trong đoạn Tin Mừng Mc 1,1-23 ở một cấp độ cao hơn. Đây
là cuộc tranh luận giữa những người “học cao hiểu rộng”, “có chức có quyền”, đến
từ kinh thành Jêrusalem. Jêrusalem chính là tử địa của vị ngôn sứ Giêsu. Những
người quyền cao chức trọng đến từ đó hẳn không mang đến cho Đức Giêsu những điều
dễ chịu. Các môn đệ của Đức Giêsu hẳn nhiên là người Do Thái. Tuy nhiên, có lẽ
khi theo Đức Giêsu, các ông đã không giữ các tập tục của tiền nhân: “Thực hành
nghi thức thanh tẩy đôi bàn tay trước khi ăn uống”. Hoặc là, họ không thuộc
nhóm những người Do Thái sùng đạo nên không giữ tập tục này một cách kỹ lưỡng
như những Kinh Sư và Pharisêu. Dù lý do là gì cũng không quan trọng. Đó chỉ là
khung nền, nguyên cớ cho cuộc tranh luận về lòng thờ kính Thiên Chúa đích thực.
Đức Giêsu không giải thích lý do tại sao các môn đệ của Người lại không rửa tay
trước khi ăn uống. Người nói thẳng vào vấn đề “tấm lòng” của một người thờ kính
Thiên Chúa đích thực. Thanh tẩy đôi bàn tay trước khi ăn cũng như thanh tẩy
lòng mình, con người mình trước khi tham dự tiệc Chúa. Lời trích từ lời của
ngôn sứ cho thấy “dân này thờ Chúa bằng môi miệng, còn trái tim của họ thì xa
Chúa”. Đó là một thái độ thờ phượng giả dối, giả hình. Bằng chứng là họ giữ các
tập tục của tiền nhân (rửa tay trước khi ăn) nhưng lại bỏ lơ những điều răn của
Thiên Chúa. Một trong những điều răn quan trọng là “tôn kính cha mẹ”. Nại lý do
là “Corban” (lễ phẩm), những tập tục của tiền nhân cho phép người ta thoái thác
trách nhiệm chăm lo, phụng dưỡng cha mẹ của mình. Đó là thờ kính Chúa bằng môi
miệng, mà không có tấm lòng yêu mến điều răn Chúa thật sự. Sự giả hình thể hiện
ở chỗ là chỉ có những nghi thức bên ngoài mà không có lòng yêu mến bên trong.
Câu chuyện
tranh luận về truyền thống giữ “nghi thức rửa tay” lại được tiếp tục bằng sự kiện
Đức Giêsu gọi đám đông đến mả bảo rằng: “Tất cả hãy nghe tôi và hãy hiểu” (Mc
7,14). Lời mời gọi này phảng phất lời mời gọi nổi tiếng “shema” (Hãy
nghe đây) của ông Môsê trong sách Đệ Nhị Luật (Đnl 6,5). Qua đó, Đức Giêsu công
bố một điều mới mẻ và long trọng cho toàn bộ dân chúng. Không có cái gì từ bên
ngoài đi vào làm cho người ta ra ô uế, nhưng cái từ bên trong con người đi ra mới
làm cho người ta ra ô uế (Mc 7,15). Tuyên bố này đụng chạm đến truyền thống Cựu
Ước, quy định về những con vật ô uế, không ai được ăn (Lv 11). Phải chăng Đức Giêsu
muốn chấn chỉnh những điều luật liên quan đến những con vật không thanh sạch
trong sách Lêvi? Có lẽ là không. Điều Người muốn nhấn mạnh ở đây là linh hồn của
lề luật. Nó hệ tại ở trái tim con người. Nói như thánh Phaolô: “Không có gì tự
nó là không thanh sạch” (Rm 14,14). Thiện ác tại tâm. Chính từ lòng người sinh
ra những điều tốt lành; cũng chính lòng người sinh ra những ý định xấu xa, tội
lỗi. Tuy nhiên, lời công bố của Đức Giêsu cũng làm cho chính các môn đệ cũng phải
bối rối, khó hiểu. Suy cho cùng, họ cũng là những người Do Thái. Dù cho họ
không quá đạo đức truyền thống thì họ cũng biết ít nhiều về luật lệ cấm ăn thịt
những con vật bị xem là ô uế. Đức Giêsu đã giải thích một cách cặn kẽ bằng một
minh chứng cụ thể. Mọi thức ăn đều đi vào bao tử rồi đi ra ngoài toilet. Chúng
không xâm chiếm “trái tim” và làm ô uế con người. Ngược lại mọi suy nghĩ ý định
xấu lại xuất phát từ trái tim của con người. Những thói hư tật xấu mà Đức Giêsu
liệt kê (tà dâm, trộm cắp, giết người, ngoại tình, tham lam, độc ác, xảo trá,
trác táng, con mắt xấu xa, phỉ báng, kiêu ngạo, ngu muội) chắc chắn chưa phải
là tất cả nhưng chúng tượng trưng cho toàn bộ những thói xấu trong con người.
Chúng cũng gợi nhớ đến những điều cấm căn bản trong Thập Điều (Xh 20,1-17; Đnl
5,1-22). Lòng người, trái tim con người, nếu không hướng về Chúa là chân, thiện,
mỹ thì sẽ hướng về ma quỷ là cội nguồn của mọi thói hư tật xấu giết chết con
người. Tranh luận của Đức Giêsu với những Kinh Sư và những người Pharisêu, những
chỉ dẫn của Người dành cho đám đông và những lời giải thích dành cho các môn đệ
cũng là tổng quan của những vấn đề không thể tránh khỏi trong cộng đoàn Máccô
thế kỷ thứ nhất. Đó là một cộng đoàn bao gồm hai nhóm tín hữu riêng biệt: (i)
Các tín hữu gốc dân ngoại với những thực hành của riêng họ (ii) Các tín hữu gốc
Do Thái với những phong tục và truyền thống lâu đời của họ. Làm sao để dung hòa
giữa hai nhóm người này là một bận tâm không nhỏ của những lãnh đạo của cộng
đoàn. Họ phải tìm cách giải thích Lề Luật, truyền thống một cách khéo léo và uyển
chuyển sao cho cốt lõi, nét đẹp của Lền Luật Do Thái không bị mất đi, mà vẫn
tìm được sự đồng thuận của những người gốc dân ngoại.
Mục tiêu và cùng
đích của mọi thánh luật, mọi nghi thức đều là giúp người ta vươn đến sự thánh
thiện của Thiên Chúa, là Đấng Thánh. “Trái tim”, “lòng người” là yếu tố quan trọng
nhất trong mọi thực thi lề luật và nghi thức. Trong mọi việc các tín hữu làm để
phụng thờ Thiên Chúa, có bao nhiêu tấm lòng người tín hữu đã đặt trong đó. Nếu
như mọi hành động, suy nghĩ, lời nói của họ đều phát xuất từ trái tim yêu thì họ
sẽ đạt đến Chúa, Đấng là nguồn chân thiện mỹ. “Phúc cho những ai có trái tim
tinh tuyền, vì họ sẽ nhìn thấy Thiên Chúa” (Mt 5,8). Một trái tim trong sạch sẽ
giúp cho người ta nhìn thấy Chúa trong mọi người, mọi loài thụ tạo, ở mọi nơi,
trong mọi lúc. Thánh Phanxicô là vị thánh của hòa bình, của sự hòa hợp với
thiên nhiên, bởi trong mọi sinh vật cỏ cây hoa lá ông đều nhìn thấy Chúa. Ngài
có thể nói chuyện với cỏ cây, hoa lá, mặt trời, mặt trăng bởi lẽ trong mọi loài
thụ tạo thánh nhân thấy được vẻ đẹp của Thiên Chúa, Đấng Sáng Tạo. Sở dĩ thánh
nhân có thể thấy Chúa trong mọi loài thụ tạo bởi vì ngài có một trái tim yêu
tinh tuyền không bị vấy bẩn bởi những suy nghĩ xấu xa, hèn hạ.
Lm. Joseph Phạm Duy Thạch, SVD
[1] Động
từ “bước đi” trong Cựu Ước và Do Thái giáo sau này, là ẩn dụ cho việc “sống
trong một cách thức cụ thể”, “sống cuộc sống của mình trước Chúa” (X. Ed
36,25-27)
[2]
R.T. France, The Gospel of Mark. A Commentary on the Greek Text (NIGTC; Grand
Rapids, 2002) 276.
[3] H.
Bietenhard, The New International Dictionary of New Testament Theology Vol.2
(ed. C. Brown) (Grand Rapids 1976) “Pharisee”, 811.
[4] X.
Điển Ngữ Thần Học Thánh Kinh (Phân Khoa Thần Học Học Viện Piô X Đà Lạt –
Việt Nam dịch từ nguyên bản “Vocabulaire de Théologie Biblique”) (Hà Nội, 1973,1974,1975)
“Pha-ri-siêu”, 1039-140.
[5] N.
Hillyer, The New International Dictionary of New Testament Theology Vol.2
(ed. C. Brown) (Grand Rapids 1976) “scribe”, 477-482.
[6] W.
Barclay, The Gospel of Mark. Lecturers in the University of Glasgow (DB;
Philadelphia 2000) 164.
[7] A.Y. Collins – H.W. Attridge, Mark. A
Commentary on the Gospel of Mark (Hermeneia: Minneapolis, MN 2007)
345.
[8]
Ibid.
[9] J. Marcus,
Mark 1–8. A New
Translation with Introduction and Commentary (AYB; New Haven –
London 2008) XXVII, 441.
[10] A Greek-English lexicon of the New Testament and
other early Christian literature (ed. F.W. Danker) (BDAG; Chicago – london 2001) “ὑποκριτής”, 1038.
[11]
BDAG, 590.
[12] J. Marcus,
Mark 1–8. A New
Translation with Introduction and Commentary, 444.
[13] J. Marcus,
Mark 1–8. A New
Translation with Introduction and Commentary, 445.
[14]
Ibid.
[15]
The food laws of Lv. 11 and 17, and the whole concept of ritual purity which
underlies them, were of central importance to Jewish culture and identity.
Together with the rite of circumcision and their observance of the sabbath, the
literal adherence to these dietary laws served to mark out the Jews as the
distinctive people of God, and to separate them socially from other people
(R.T. France, The Gospel of Mark. A Commentary on the Greek Text, 276).
[16]
H. Hubner, “Unlean and Clean”, The Anchor Bible Dictionary (Ed. D.N.
Freedman) (NewYork – London – Toronto – Sydney 1992) Vol.6, Si – Z, 742.
[17] J. Marcus,
Mark 1–8. A New
Translation with Introduction and Commentary, 456.
[18] “Những
việc do tính xác thịt gây ra thì ai cũng rõ, đó là: dâm bôn, ô uế, phóng
đãng, thờ quấy, phù phép, hận thù, bất hòa, ghen tuông, nóng giận, tranh
chấp, chia rẽ, bè phái, ganh tỵ, say sưa, chè chén, và những điều khác giống
như vậy. Tôi bảo trước cho mà biết, như tôi đã từng bảo: những kẻ làm các điều
đó sẽ không được thừa hưởng Nước Thiên Chúa. Còn hoa quả của Thần Khí là: bác
ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hòa,
tiết độ. Không có luật nào chống lại những điều như thế” (Gl 5,19-23; Cf. Cl
3,5-8; 1 Pr 4,3.15…).
[19] J. Marcus,
Mark 1–8. A New
Translation with Introduction and Commentary, 459.
